Basın Toplantısı: Artan mimarlık kontenjanları ve işsizlik

BASINA VE KAMUOYUNA,

Mimarlık, dünyanın en eski mesleği olarak kabul edilen ve tarihin her döneminin oluşumuna etki etmiş evrensel bir meslektir. İnsanlığın varlığından günümüze kadar sürekli bir gelişim halinde olan mimarlık mesleği yaşamı doğrudan etkilemekle birlikte belirleyici bir rol üstlenmektedir. Bu etkilemenin sağlıklı, estetik, yaratıcı ve sanatsal olmasının yolu nitelikli bir eğitim ile deneyimlerin paylaşımından geçmektedir. Yıllar süren eğitim sonucunda mesleğe ilk adımı atarak çalışmak, üretmek, emek vermek ve deneyim kazanmak her meslek dalı gibi mimarlık mesleğini tercih eden binlerce meslektaşımızın da hayalidir. Ancak ne yazık ki uzun uğraşlar sonucu bu mesleği yapmaya hak kazanmış on binlerce meslektaşımız çok ciddi işsizlik sorunuyla karşı karşıya kalmaktadır.

Ülkedeki ekonomik ve toplumsal krizgiderek derinleşmektedir. Ekonomik göstergelerin iç açıcı olmadığı veriler karşısında mimarlık mesleğini seçen birçok meslektaşımız işsizlik sorunuyla boğuşmaktadır. Ekonomik kriz, artan hayat pahalılığı, yüksek vergiler, işsizlik, savaş, güven vermeyen ve çarşı-pazar gerçeği ile uyuşmayan istatistikler toplumsal travmalara sebep olmakta vekalıcı bir mutsuzluk durumunu yaratmaktadır. Yönetenlerin politik öngörüsüzlüğü ve gerçeği çarpıtmayaçalışma durumu toplumu kaygılandırmaktadır. Yiyecek ekmek bulmayan ve haklı olarak isyan eden yurttaşı susturmak için her türlü baskıyı uygulayan anlayış ne yazık ki toplumu uçumun kenarına götürmektedir.

Dört kişilik bir ailenin açlık sınırının 2.439,24 lira, yoksulluk sınırının ise 7.492 lira olarak belirlenmesine rağmen asgari ücretin net 2.324,70 Lira olması emekçilerin açlık ile baş başa bırakıldığının en net göstergesidir. 

Asgari ücretin açlık sınırının altında olmasına rağmen yine de bugün her üç gençten biri işsizdir ve bu ücretlere bile çalışacak bir iş bulamamaktadır. 2020Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK) verilerine göre genç işsiz sayısı %24,5 tir.2013’te %9 olan işsizlik verileri 2015’ten itibaren çift haneye ulaşmıştır. Ağustos 2019’a ilişkin TÜİK verilerine göre Türkiye genelinde işsizlik oranı geçen yılın aynı dönemineoranla 2,9 puan artışla %14,6’ya çıkmıştır. 

Bu bir yıllık dönemde Türkiye genelinde 15 yaş ve üstü işsiz sayısı 980 bin kişi artarak 4 milyon 650 bin kişiye yükselmiştir.Ancak bu ekonomik krizde ne hikmetse TÜİK 2020 Nisanda açıklamış olduğu rakamlarda işsizlik oranının %12,6’a gerilediğini belirten şaibeli bilgisini paylaşmıştır.

Bu işsizlik durumundan yeni mezun mimar, mühendis ve şehir plancıları da büyük oranda nasiplerini almışlardır. Ülkedekikriz tablosuüniversite mezunları arasında işsizliğin artmasını beraberinde getirmiştir. TÜİK ilk kez 2018 yılında mesleklere göre işsizlik durumunu açıklamış ve bu verilere göre 2017 yılında 930 bin olan yüksekokul ve fakülte mezunu işsiz sayısı 2018’de 951 bine çıkmıştır.

TÜİK verileri işsiz mimar, mühendis ve şehir plancısı mezun sayısının 2014’ten bu yana arttığına işaret etmektedir. 2014’te sayıları 58 bin olan işsiz mimar, mühendis ve şehir plancıları sayısı 2018’de %57 artarak 91 bine çıkmıştır. Mimarlık ve beraberindeki diğer meslek disiplinlerini kapsayan bu verilerin yıllar içerisinde katlanarak artışı aşağıdaki üniversite kontenjanları ile birlikte değerlendirildiğinde bu tablonun daha da kötüleşeceğini göstermektedir. 

Bu verilere baktığımızda;

Mimarlık bölümlerinin geçtiğimiz 2019-2020 öğrenim yılında 8.783 olan kontenjanlarının dörtte biri (2.222 kontenjan) boş kalmıştır.Geride bıraktığımız dönemde 5 mimarlık bölümü kapanmış veya yeni öğrenci almamış olmasına rağmen 2020-2021 dönemiiçin 5 üniversitede yeni mimarlık bölümünün açılmış olması TÜİK verilerinin dikkate alınmadığını ve tutarlı bir politikanın yürütülmediğinin göstergesidir. Onbinlerce işsiz mimar olmasına rağmen bu dönem 57 devlet üniversitesi ve 57 vakıf üniversitesi olmak üzere toplam 114 üniversitenin 132 fakültesinde mimarlık eğitimi yapılacaktır. 

Eğitim sistemimizin çok ciddi sorunları bulunmaktadır. Bu olumsuz tabloya rağmen bünyesinde yeterli akademik personel bulundurmayan, gerekli nitelikte mekan ve donanımlara sahip olmayan birçok yeni mimarlık fakültesi açılmakla birlikte mevcut mimarlık fakültelerinin kontenjanları da her yıl arttırılmaktadır. 

Bu yanlış politikalar mimarlık mesleğinin niteliğini düşürmekte ve işsizler ordusuna yeni işsizler katmaktadır. Bu öngörüsüz politikalar sadece işsizlik ordusunu artırmakla kalmayıp ayrıca sağlıksız yapı, çevre ve kentlere sebep olmaktadır. İşsizlik yüzünden birçok mimar aile desteği ile hayatını sürdürmekte, kendi uzmanlık alanları dışında kısa süreli, sigortasız ve güvencesiz işlerde çalışmak zorunda bırakılmaktadır. Kendi uzmanlık alanı dışındaki işlerde çalışırken hor görülmekte, zaman zaman iş kazaları yaşanmakta, hatta iş kazaları sonucu yaşamını yitirmektedir.

Kent sağlığı ve toplum sağlığı için mesleğimizin ve meslektaşlarımızın yaşadığı sorunlara acil çözüm yolları aranmalı, politika üreticiler Meslek örgütümüz, mesleğimiz ve hayatımız ile ilgili kararlar alırken; bizi görmezden gelmemeli, bize rağmen kararlar alınmamalıdır.

Yetkililere çağrımızdır; 

Öngörüsüz eğitim politikalarınızı gözden geçirin. İhtiyaç olmadığı halde yeni mimarlık fakültelerini açmaktan vazgeçin, mimarlık kontenjanlarına puan ve sıralama sınırlaması getirin, donanımsal ve akademik açıdan yeterli olmayan mimarlık fakültelerini kapatın. İşsiz mimarların kamuda ve özelde istihdamı için acil çözüm politikaları geliştirin.

TMMOB MİMARLAR ODASI 

DİYARBAKIR ŞUBESİ YÖNETİM KURULU