BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ VE GETİRDİKLERİ

Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından 5.12.2008 tarih ve 27075 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği” 5 Aralık 2009 tarihinde yürürlüğe girmiş; 1 Nisan 2010 tarih ve 27539 sayılı resmi gazetede yayınlanan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile revize edilmiştir.

 “Binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılmasına, enerji israfının önlenmesine ve çevrenin korunmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemek” amaçlı bu Yönetmelik mevcut ve yeni yapılacak binalarda;

            a) Mimari tasarım, mekanik tesisat, aydınlatma, elektrik tesisatı gibi binanın enerji kullanımını ilgilendiren konularda bina projelerinin ve enerji kimlik belgesinin hazırlanmasına ve uygulanmasına ilişkin hesaplama metotlarına, standartlara, yöntemlere ve asgari performans kriterlerine,

           b) Enerji kimlik belgesi düzenlenmesi, bina kontrolleri ve denetim faaliyetleri için yetkilendirmelere,

           c) Enerji ihtiyacının, kojenerasyon sistemi ve yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanmasına,

           ç) Ülke genelindeki bina envanterinin oluşturulmasına ve güncel tutulmasına, toplumdaki enerji kültürü ve verimlilik bilincinin geliştirilmesine yönelik eğitim ve bilinçlendirme faaliyetlerine,

           d) Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen binalarda, enerji verimliliğinin artırılmasına yönelik önlemler ve uygulamalar ile ilgili, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun görüşünün alınarak bu görüş doğrultusunda yapının özelliğini ve dış görüntüsünü etkilemeyecek biçimde enerji verimliliğini arttırıcı uygulamaların yapılmasına

ilişkin iş ve işlemleri kapsar.

1. Yönetmeliğin Getirdikleri

a) Mevcut ve yeni yapılacak konut, ticari ve hizmet amaçlı kullanılan binalarda uygulanmak

üzere; mimari tasarım, mekanik tesisat, aydınlatma, elektrik tesisatı ve elektrik tüketen binaların sabit ekipmanları konularındaki asgari performans kriterlerine, enerji performans hesaplama usullerine, enerji kimlik belgesinin hazırlanmasına, binaların kontrolleri ve enerji kimlik belgesini hazırlayacak ve denetleyecek onaylanmış bağımsız yetkili kuruluşların yetkilendirilmesine ve yetkilerinin düzenlenmesine, ülke enerji politikasının oluşturulmasına yönelik gerekli araştırmalar, incelemeler yapılmasına ve bunun sonucunda elde edilen deneyimler ile ilgili bilgilerin toplanmasına,

b) 1000 m²’nin üzerinde kullanım alanına sahip binalarda; elektrik, ısı ve sıhhi sıcak su ihtiyacının kojenerasyon sistemi ve yenilenebilir enerji kaynaklarından üretim imkânlarının araştırılarak, ekonomik yapılabilirliği olan uygulamalara,

c) Bina sahipleri ve son kullanıcıların bilinçlendirilmesi, sektörde faaliyette bulunan kurum ve kuruluşların çalışanlarının eğitimleri ve eğitimlerin güncelleştirilmesi vasıtasıyla enerjinin daha verimli kullanımına,

d) Korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilen binalarda, enerji verimliliğinin arttırılmasına yönelik önlemler ve uygulamalar ile ilgili, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun görüşünün alınarak, bu görüş doğrultusunda yapının özelliğini ve dış görüntüsünü etkilemeyecek biçimde enerji verimliliğini arttırıcı uygulamaların yapılmasına, ilişkin usul ve esasları kapsar.

e) Düzenleme, ısı yalıtım projesi zorunluluğu getiriyor. Yönetmelik uyarınca TS 825 standardına göre, yetkili makine mühendisi tarafından hazırlanan "ısı yalıtımı projesi", yapı

ruhsatı verilmesi safhasında tesisat projesiyle birlikte ilgili idarelerce istenecek.

f) Isıtma sistemleri tasarım hesapları da TS 2164 standardına göre yapılacak. Yeni inşa edilecek binalarda toplam kullanım alanı bin metrekarenin üzerindeyse merkezi ısıtma sistemi zorunlu olacak.

g) Yönetmelikte "ısıtma ve soğutma sistemlerinin tasarımının yanı sıra, "havalandırma

ve iklimlendirme sistemleri tasarımı", "sıhhi sıcak su hazırlama ve dağıtım sistemleri",

"elektrik tesisatı ve aydınlatma sistemleri" ile "yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ve

kojenerasyon sistemleri"ne yönelik esaslar da belirlendi.

Ancak sanayi alanlarında isletme ve üretim faaliyetleri yürütülen binalar; planlanan kullanım süresi iki yıldan az olan binalar; toplam kullanım alanı 50 m2’nin altında olan binalar; seralar, atölyeler, münferit olarak inşa edilen, ısıtılmasına ve soğutulmasına gerek duyulmayan depo, cephanelik, ardiye, ahır, ağıl gibi binalar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.

1.1. Yönetmeliğe Uymayan Binalar

Yönetmelik, ana hatlarıyla binalarda enerji performansı kriterlerini, uygulama esaslarını belirliyor ve çevrenin korunmasını esas alıyor. Binanın mimarı, mekanik ve elektrik projeleri diğer yasal düzenlemelerin yanında enerji ekonomisi açısından yönetmelikteki şartlara uygun değilse yapı ruhsatı verilmeyecek.

Projeye göre uygulama yapılmadığının tespiti halinde de eksiklikler giderilinceye kadar yapı kullanım izin belgesi tanzim edilmeyecek.

Yeni bina tasarımlarında ve mevcut binaların önemli tadilat projelerinde, mekanik ve elektrik tesisat değişikliklerinde yönetmelik esasları göz önüne alınacak.

 1.3.Enerji Kimlik Belgesi

·        Yönetmeliğin getireceği önemli değişikliklerden biri de "enerji kimlik belgesi" olacak.

Binanın enerji ihtiyacı, enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ile ısıtma-soğutma sistemlerinin verimiyle ilgili bilgileri içeren belge, "enerji kimlik belgesi vermeye yetkili kuruluş tarafından hazırlanacak ve ilgili idarece onaylanacak. Enerji kimlik belgesi, yeni binalar için yapı kullanma izin belgesinin ayrılmaz parçası olacak. Mevcut binaların da 10

yıl içinde belgeyi temin etmesi gerekecek.

·        Belge, toplam kullanım alanı mevcut yönetmelikte bin metrekare, üzerinde çalışma

sürdürülen taslağa göre de 250 m² büyük binalar için düzenlenecek.

·        Belgenin bir nüshası bina sahibi, yöneticisi, yönetim kurulu ve/veya enerji

yöneticisince muhafaza edilecek. Bir nüshası da bina girişine asılacak.

·        Enerji kimlik belgesine bakarak bir kişi oturacağı evde ne kadar enerji tüketileceğini de anlayabilecek. Böylece ev satın alırken veya kiralarken yalıtımdaki eksikliklerin tespiti mümkün olacak.

·       Binaların mimari tasarımında, imar ve ada/parsel durumu dikkate alınarak ısıtma, soğutma, doğal havalandırma, aydınlatma ihtiyacı asgari seviyede tutulur, güneş, nem ve rüzgar etkisi de dikkate alınarak, doğal ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma imkanlarından azami derecede yararlanılır.

1.4.  Mimari Tasarımda Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

·       Binaların ve iç mekanların yönlendirilmesinde, o iklim bölgesindeki güneş, rüzgar, nem, yağmur, kar ve benzeri meteorolojik veriler dikkate alınarak oluşturulan mimari çözümler aracılığı ile istenmeyen ısı kazanç ve kayıpları engellenmelidir.

·       Bina içerisinde sürekli kullanılacak yasam alanları, güneş ısı ve ışığı ile doğal havalandırmadan optimum derecede faydalanacak sakilde yerleştirilmelidir.

·       Mimari uygulama projesi ve sistem detayları, ısı yalıtım projesindeki malzemeler ve nokta detayları ile bütünlük sağlamalı, ısı yalıtımında sürekliliği sağlayacak şekilde, çatı-duvar, duvar-pencere, duvar-taban ve taban-döşeme-duvar bileşim detaylarını ihtiva etmelidir.

·       Binanın yapılacağı yerin yenilenebilir enerji kaynak kullanım imkânlarının araştırılması ile oluşturulacak raporlar doğrultusunda alternatif mimari çözümler değerlendirilmelidir.